Tagore và Pink Floyd

Tôi biết đến Tagore lần đầu tiên khi đọc bài thơ của ông in trong sách giáo khoa lớp 10 hay 11 gì đó. Bài thơ da diết một cách lặng lẽ "Nếu đời anh là một viên ngọc quý. Anh sẽ đập nó ra làm trăm mảnh. Xâu thành một chuỗi và quàng lên cổ em.... Nhưng em ơi, đời anh lại là một trái tim. Nào ai biết được chiều sâu và những bến bờ của nó. Em là nữ hoàng của vương quốc đó. Vậy mà em có biết gì về biên giới của nó đâu."

Ở Tagore vừa có sự trầm lặng và xuất thế như của nhà hiền triết Đông phương biết được sự phù du của cuộc đời, vừa có nỗi khao khát vươn tới chiếm đoạt, sở hữu, để có thể tận hưởng từng hương sắc của cuộc sống, nỗi hạnh phúc hay đau khổ của con người để đến khi cuối đời, con người có thể hôn vào đôi môi của Thần chết giống như đang thưởng thức những giọt rượu đậm đặc cuối cùng trong Ly rượu- Cuộc đời . Hai mặt tưởng như đối lập ấy lại hoà hợp lạ lùng trong con người và tác phẩm của ông. Nếu nhìn vào chân dung của ông vào lúc cuối đời, sẽ thấy rất ấn tượng bởi vóc người cao lớn, bộ râu trắng dài bạc phơ và đôi mắt to rực sáng, sáng một cách lạ lùng. Rất đẹp.

Tôi yêu thơ Tagore cũng như yêu nhạc của Pink Floyd. Cái chung giữa một ban nhạc Rock của Mỹ với ông nhà thơ già người Ấn Độ có lẽ là sự hoà hợp giữa nỗi khao khát và sự cô đơn (không hiểu sao tôi cũng thấy Beatles và Trịnh Công Sơn giống nhau- chắc do "You may say I'm dreamer- But I'm not the only one").

Nhưng Pink Floyd vẫn là sản phẩm của phương Tây, nơi mà con người bị chi phối và luôn day dứt bởi học thuyết của Thiên chúa giáo về tội lội tự bản thân của con người và sự cứu rỗi duy nhất đến từ trên cao. Do đó, nỗi cô đơn của PF là nỗi cô đơn định mệnh, hạnh phúc chỉ là ước mơ, là fantasy, chỉ có thể khao khát và có lẽ cách duy nhất đạt được hạnh phúc cũng chỉ là trong sự khao khát thôi. Tagore trong tâm hồn là một triết gia Ấn Độ, nơi người ta tin vào cả sự hành xác và Kamasutra, nơi Thượng đế cũng có tới bốn mặt. Do đó hạnh phúc trong thơ ông là thứ hạnh phúc có thật, cho dù nó mỏng manh, day dứt, dễ vỡ và thiếu toàn vẹn đi chăng nữa thì vẫn là có thật. Cuộc sống quả là quà tặng của Thượng đế nhưng hạnh phúc thì không.

Mà thôi, hãy lắng nghe thơ ông thì hơn. Bạn sẽ thấy gì trong đó: nỗi cô đơn hay là sự chia sẻ, hạnh phúc hay là niềm day dứt.

"Em yêu ơi, em hãy nói với anh đi
Hãy nói với anh những lời em đã hát

Đêm tối rồi. Sao đã lặn vào trong mây
Gió thở dài qua kẽ lá
Anh sẽ để tóc anh buông xoã
Chiếc áo khoác màu xanh của anh
sẽ bao bọc người anh như thể bóng đêm

Anh sẽ ôm chặt đầu em trên ngực anh.
Và ở đó, trong nỗi cô đơn ngọt ngào
Anh sẽ thầm thì với tim em.
Anh sẽ nhắm mắt lại và lắng nghe
Anh sẽ không nhìn mặt em.

Khi lời nói của em đã dứt
chúng ta sẽ im lặng ngồi yên

Chỉ có hàng cây thì thào trong bóng tối.
Đêm nhạt dần. Ngày sắp hửng lên.

Chúng ta sẽ nhìn vào mắt nhau
Rồi lại tiếp tục đi trên những con đường khác biệt

Em yêu ơi, em hãy nói với anh đi!
Hãy nói với anh những lời em đã hát "