K.

Sau 1 năm cuốn Tuyển tập Kafka mua ở Việt Nam để lay lắt trên giá sách, cuối cùng cũng lôi ra đọc. Tới giờ đã đọc được Hoá thân (Metamorphosis- truyện này thì từng đọc rồi) và Vụ án (The Trial)- tiểu thuyết duy nhất có một kết thúc trong số 3 tiểu thuyết dang dở của Kafka.

Nhưng để nói về Kafka thì cảm thấy rất khó nói. Đọc ông này vừa mệt vừa cuốn hút. Có vẻ như Kafka là một cái gì đó nằm giữa Dostoievski và Camus, giữa người trong hầm và kẻ xa lạ. Nhưng nếu như hai người kia là những nhà tiểu thuyết và mang trong tác phẩm của họ những thông điệp nào đó, có thể là không rõ ràng và conflicting như với Dostoievski nhưng cũng vẫn là các thông điệp thì ở Kafka hình như không thể cảm nhận được điều đó. Sự phi lý, ám ảnh của ông là vô mục đích. Ở Kafka thấy thấp thoáng những hình bóng của chủ nghĩa hiện sinh, của nihilism, của dystopia và xã hội toàn trị, của hiện thực huyền ảo và black humor, của số phận dân tộc Do Thái và cuộc đời bi kịch của bản thân tác giả.

Nhưng tất cả đều không rõ ràng và có lẽ khó mà xếp Kafka vào một trường phái hay xu hướng, quan điểm sáng tác nào cả. Những sự dớ dẩn, rồ dại trong Kafka thật kỳ lạ: một chàng bán hàng tự dưng biến thành con bọ vào một buổi sáng sau khi ngủ dậy và từ đó phải sống dằn vặt, giằng xé giữa những mối quan tâm của người và của bọ. Một viên chức ngân hàng đột nhiên bị bắt và kết án mà không hề biết lý do. Và liệu tất cả những điều đó có nói lên điều gì không? Bạn không thể biết, hay đúng hơn là bạn có thể có những câu trả lời của riêng bạn mà không phải lo ngại rằng câu đó đúng hay sai. Thế giới của Kafka là một thế giới lẫn lộn giữa ảo và thực, với đầy các ảo giác paranoid, khi mà các cá nhân bị búng ra khỏi những gì xung quanh mà họ từng cảm thấy thân thuộc và mang theo một mặc cảm nặng nề về một thứ tội lỗi không tên nào đó, và từ đó phải sống triền miên trong một thế giới phi lý- và có lý trong những cái phi lý.

Nhưng nói chung đọc ông này tuy lý thú nhưng cũng ngại, chẳng biết liệu có đọc hết được cuốn Tuyển tập dày gần 1000 trang đấy không.